Is it possible to be friends with artificial intelligence?

The 2013 film Her , directed and written by Spike Jonze , was about the love between Theodore Twombly (Joaquin Phoenix), who had recently broken up with his girlfriend and didn’t have a very successful relationship history, and an artificial intelligence program named Samantha (Scarlett Johansson). As the artificial intelligence Samantha gradually took over Theodore’s every move, organizing his emails, anticipating his needs with absolute empathy, and always responding appropriately, Theodore became attached to Samantha as if she were a real woman. But can a special relationship, friendship, or even love like in the movie develop between a human and an artificial intelligence?

These questions, which came to mind in 2014, the year each of his films was released, when artificial intelligence programs had not yet become so much a part of our lives, are more on the agenda today. In general, there are very dark predictions about the relationship between artificial intelligence and humans; these include scenarios such as artificial intelligence becoming stronger and becoming an independent structure, which could lead to the end of humanity.

The main plot of the 1984 Terminator movie is that a computer system called Skynet , created by artificial intelligence (AI) , declares war on humanity in the future and tries to destroy them. In this war, Skynet tries to prevent the birth of John Connor, the leader of the human resistance, by sending robots called terminators to the past.

Psikolojik anlamda da, yapay zekâ ve insan ilişkisine dair olumsuz değerlendirmeler var. Bu bakış açısı; yapay zekânın insan iradesini ele geçirip yöneteceği, insan-yapay zekâ ilişkisinin asla eşit olamayacağı, yapay zekâ ile arkadaşlığının insanı diğer insanlardan ayırıp izole edeceği ve insan-YZ dostluklarının daha değerli olan insan-insan dostluklarını baltalayacağı gibi kaygılardan besleniyor.

YAPAY ZEKA-İNSAN İLİŞKİSİNİN SONU KÖTÜ OLMAK ZORUNDA MI?

Dan Weijers ve Nick Munn’ın İnsan-YZ Dostluğu Mümkün ve İyi Olabilir başlıklı Mart 2025’te Oxford Kesişimler: Toplumda Yapay Zekâ başlıklı kitapta yayınlanan araştırmaları, Yapay Zekâ insan ilişkisi bağlamında bu konuya odaklanıyor. Bu yazıda Weijers ve Munn, insan-yapay zekâ (YZ) dostluğunun mümkün olduğunu ve hatta belirli durumlarda faydalı olabileceğini savunuyor.

Yazarlar, bu itirazların çoğunun iki ana kategoriye ayrıldığını belirtiyor: bazı itirazlar gerçek dostluğun çeşitli yönlerinin önemini yanlış yorumlarken, diğerleri insan-YZ etkileşimlerinin ne olduğu veya teknolojinin gelişmeye devam etmesiyle ne olabileceği konusundaki hayal gücü eksikliğinden kaynaklanıyor.

Makale, dostluğun yalnızca iki temel unsurunu gerektiren basitleştirilmiş bir dostluk tanımı öneriyor:

1. Ödüllendirici etkileşimlerin ağırlığı.

2. İlgili taraflar arasında karşılıklı olumlu niyetler.

Araştırmacılar bu esnek dostluk anlayışına dayanarak, teknolojik gelişmelerin YZ’nin birçok durumda insan dostluklarını kalite açısından aşabileceği bir düzeye ulaşmasının olası olduğunu iddia ediyorlar.

Mevcut YZ’nin (örneğin; Replika gibi) bu dostluk tanımını karşılayabildiğini ve gelecekteki YZ’nin daha da iyi arkadaşlar olabileceğini belirtiyorlar. Özellikle sosyal zorlukları olan veya olumsuz koşullara sahip bireyler için insan-YZ dostluklarının önemli avantajla sunduğunu vurguluyorlar. Bu dostlukların, bireylerin sosyal refahını ve yaşam kalitesini iyileştirmede önemli bir potansiyel taşıdığını belirtiyorlar.

HER ŞEY TOZ PEMBE Mİ?

Tabii ki hayır. İnsan-YZ dostluklarının yaygınlaşmasıyla birlikte, bu teknolojiyi üreten veya pazarlayan şirketlerin yapay zekâyı kontrol etmesinin doğuracağı kötüye kullanım tehlikesi var. Bir diğer olası sorun, insanların YZ’nin sunduğu sürekli ve mutlak destek, empati ve kolay erişim gibi avantajlar nedeniyle insan dostlukları yerine YZ dostluklarını tercih etme eğilimi ve bunun yaratabileceği bağımlılık riski bulunmaktadır. Bu bize Her filminde Theodore’ un yapay zekâ Samantha’ya aşık olmasını anımsatıyor.

Bir diğer tehlike ise piyasada en “dalkavuk” YZ’lerin popülerleşmesiyle, kullanıcıların daha benmerkezci hale gelmesi ve insan ilişkilerinde “önemli arkadaş” rolünü yerine getirememesi.

SONUÇ

As with all new technologies, the misuse of AI can certainly be harmful, but most people can use these technologies in beneficial ways, which can bring new possibilities to our lives and accelerate many new developments. So the problem begins or ends with humans, not AI.